Het lesaanbod van Fotoschool Keistad wordt regelmatig uitgebreid. In 2016 werden de cursussen ‘Storytelling’ en ‘Flitsen’ toegevoegd. En vanaf september 2017 komt er zelfs een compleet nieuw studiejaar bij. Het is een vervolg op de bekende Jaaropleiding. Sander Ruijg, eigenaar van de Fotoschool, wil studenten de kans geven om verder door te groeien tot volledig zelfstandige professionals. Hij noemt dat ‘vakfotografen’. “OK, maar waar moet je dan aan voldoen en welke verschillen zijn er met de huidige opleiding?” Tijd voor een gesprek.
door: Gerard Oonk, maart 2017
“Een vakfotograaf kleurt binnen de lijntjes”
Sander Ruijg zit al te wachten in één van de twee leslokalen van de Fotoschool. Achter hem is de wand gevuld met portretten in allerlei soorten en maten. Het ziet er fleurig uit en je voelt meteen dat fotografie in deze ruimte een centrale rol speelt.
Een houten tafel van zo’n vijf meter lengte ligt vol met lesmateriaal, opengeslagen laptops, een paar camera’s en er staat een grote pot vol koekjes. “Neem er gerust één, ik wil graag dat mensen zich hier thuis voelen”, zegt Ruijg.
Wat is een vakfotograaf?
De vraag wat een ‘vakfotograaf’ is, komt blijkbaar niet onverwacht, want Sander Ruijg formuleert meteen een soort definitie. “Je moet in staat zijn om opdrachtgevers verder te helpen. Ze komen meestal met een basisidee en jij moet dat gaan invullen. Je gaat als fotograaf dus niet je eigen weg, maar komt tegemoet aan de wensen van je klant. Daar zit ook het grootste verschil met de ‘artistieke’ of ‘kunstzinnige’ fotografie. In dat genre ben je als fotograaf veel vrijer.”
“Een vakfotograaf zal altijd kleuren binnen de lijntjes van de oorspronkelijke vraag. Je moet daar wel creatief voor zijn, maar nooit te veel afwijken van de ideeën van de opdrachtgever. Als je dat wel doet, dan loop je kans dat de foto’s honderd keer opnieuw gemaakt moeten worden. De klant wil namelijk graag dat de fotografie aansluit bij zijn publiek, of dat de foto’s zorgen voor omzetgroei en dat er extra bezoekers naar zijn website komen. Dat zijn andere eisen dan ‘maak een foto die je zelf mooi vindt’.”
Wel of niet een eigen stempel
Ik ben verbaasd over de redelijk strenge kaders die Ruijg schetst. Het klinkt alsof een vakfotograaf geen enkele ruimte heeft voor ‘artistieke’ inbreng. Een fotografiestudent zal toch behoefte hebben aan een eigen stijl en ruimte voor een persoonlijke visie?
Sander Ruijg reageert bijna fel. Hij schuift naar voren op zijn stoel en zegt: “Natuurlijk is dat zo. Een goede professional drukt altijd zijn herkenbare stempel. Maar de eerste voorwaarde is dat je het vak beheerst. Je moet weten hoe je camera werkt, op welke manier je communiceert met je klanten en wat er allemaal nog meer komt kijken bij ondernemerschap. Vanuit die positie kun je je kunstzinnig gaan ontwikkelen. Andersom gaat niet.”
“Ik stimuleer mensen tijdens de opleiding zoveel mogelijk om hun eigen handtekening te ontwikkelen. Dat is een langlopend proces dat doorgaat, ook als de opleiding allang is afgelopen. Maar het begint met een ijzersterk fundament waar je verder op kunt bouwen.”
Het verschil tussen de Jaaropleidingen
Op dit moment staat er al een zeer succesvolle Jaaropleiding op het programma van Fotoschool Keistad. Het aantal studenten is in drie jaar verdrievoudigd. Veel oud-studenten hebben zich inmiddels gevestigd als zelfstandig fotograaf. Nu wordt er een nieuw jaar aan de studiemogelijkheden toegevoegd. Ik vraag me af waarom dat nodig is. Wat is het verschil tussen de ‘gewone’ jaaropleiding en de Vakopleiding?
Sander pakt een leeg A4’tje. Hij tekent twee kolommen en schrijft wat op. Daarna draait hij het papier in mijn richting. “Kijk”, hij wijst met zijn vinger naar de linkerkolom, “De huidige Jaaropleiding behandelt meerdere onderwerpen. De studenten kunnen snuffelen aan veel verschillende disciplines in de fotografie. De nadruk ligt vooral op de technische kennis.” De vinger glijdt naar de rechterkant van het papier. “Bij de Vakopleiding ligt de nadruk juist op conceptueel denken. Je werkt vanuit een centrale gedachte aan een serie of een reportage en daar moet consistentie in zitten.”
Er moet een duidelijke lijn in komen
“Dat is vergelijkbaar met de eindopdracht die de huidige studenten van de Jaaropleiding maken”, gaat Ruijg verder. “Ze maken als afstudeerwerkstuk een persoonlijk portfolio. Zo’n portfolio moet ook eenduidig zijn en geen ratjetoe aan verschillende stijlen. Het nieuwe opleidingsjaar gaat vanaf dat punt verder. Je hoeft geen portfolio meer te maken, maar je verzint wel vijf keer een concept en dat maak je concreet.”
“Laat ik het uitleggen aan de hand van een voorbeeld. Tijdens de eerste jaaropleiding besteden we veel aandacht aan portretfotografie. Dat doen we in het tweede jaar ook, maar vanuit een andere benadering. In het eerste jaar ben je vooral bezig met de techniek. In het tweede jaar gaan we er vanuit dat je weet hoe de studioflitsers werken en wat rimlicht of Rembrandtlicht is. Dan gaan we aan de slag met de zeggingskracht van een foto. Welk verhaal wil je vertellen?”
“Stel dat er een directeur naar je toe komt met de vraag of je zijn bedrijf wilt fotograferen. Hij zegt er ook nog bij dat de foto’s een dynamische uitstraling moeten hebben. Bij zo’n opdracht moet je echt een concept gaan uitwerken. Het tweede jaar gaat dus verder dan het maken van LinkedIn-foto’s of een puur registrerende bedrijfsreportage.”
Studiereisjes en gastdocenten
“Tijdens de nieuwe Vakopleiding staat een weekeinde in Antwerpen op de agenda om een verdiepend beeld te krijgen van de fashionfotografie. En we zullen veel gastsprekers uitnodigen om over hun deskundigheid te komen vertellen. Dat gebeurt in het eerste jaar ook al, maar in het tweede jaar zal ik zelf nog minder aan het woord zijn.”
Sander denkt even na en zegt lachend: “Ik doe er niemand een plezier mee als ik heel Amersfoort overspoel met een blik vol Sander Ruijgjes. Het zou fijn zijn als we een nieuwe lichting zelfbewuste vakfotografen kunnen opleiden die een persoonlijke draai aan hun professie geven. Dan ben ik tevreden en trots”
_____
Als je meer wilt weten over de twee jaaropleidingen, kijk dan op de website van Fotoschool Keistad:
Jaaropleiding – bekijk de gedetailleerde informatie
Vakopleiding – lees meer over het complete programma